ÖFKEYE DAİR

Doç. Dr. Şafak Nakajima

Öfke, sınırlarınızın, değerlerinizin veya eylemlerinizin sorgulandığını veya eleştirildiğini hissettiğinizde verdiğiniz doğal bir tepkidir. Bu duygu, trafikte yolunuz kesildiğinde, önemli bir randevunuz son anda iptal edildiğinde veya biri size kaba davrandığında olduğu gibi dış nedenlerden kaynaklanabilir. Bazen de öfkenizin kaynağı içinizdedir. Örneğin, bir sınavda istediğiniz başarıyı elde edemediğinizde, saati kurmayı unuttuğunuz için uçağınızı kaçırdığınızda kendinize öfkelenebilirsiniz.
Aşırı olmayan öfke, sizi motive edip harekete geçireceğinden yararlıdır. Örneğin, sınavdaki puanınızdan dolayı öfkeli hissederseniz, bu öfke sizi bir sonraki sefer daha sıkı çalışmaya yöneltebilir. Ancak öfkeniz yoğun, sürekli ve kontrol edilemez bir hal aldığında, size ve çevrenizdeki insanlara zarar verebilir.

Öfke, sanıldığı gibi her zaman patlayıcı değildir. Öfkeyle saldırganlık birbirinden farklıdır. Öfke bir duygu iken, saldırganlık bu duygunun dışa vurulma biçimidir. Öfke, doğal bir tepkidir ve insanların çeşitli zor durumlarla başa çıkmasına yardımcı olur. Ancak, öfkenin saldırgan davranışlara dönüşmesi, olumsuz sonuçlara yol açar. Saldırganlık genellikle kontrolsüz, zarar verici ve sosyal olarak kabul edilemez bir davranış biçimidir.

Bazı insanlar öfkelerini dolaylı yollardan ifade eder. Pasif–Agresif öfke adını verdiğimiz bu tutumda çatışmadan kaçınmak için öfkenizi bastırmaya çalışırsınız. Örneğin, izin istemeden eşyalarınızı alan kişiyle doğrudan konuşmak yerine, eşyalarınızı gizlemeye karar verirsiniz. Duyduğunuz rahatsızlığı açıkça konuşmadığınızdan, o kişi sizi üzdüğünün farkında olmayabilir ve aynı şeyi tekrar yapabilir. Pasif–agresif öfke dengeleri sarsmayarak size kısa vadede daha iyi hissettirebilir, ancak sorunun nedenini düzeltme fırsatı vermez. Ayrıca bastırılmış öfkeniz olmadık yer ve zamanda, yanlış kişiye patlayabilir.

Öfkenizi sağlıklı ifade ettiğinizde ise sorunu muhatabınıza kendinden emin bir bakış açısıyla, tehditkâr olmayan bir şekilde açıklar ve gelecekte benzer bir durumun nasıl önleneceğine dair önermede bulunursunuz.

Öfke yönetimiyle sağlık arasında güçlü bir ilişki vardır. Yüksek düzeyde öfke, vücutta stres hormonlarının salınmasına neden olur ve bu hormonlar uzun vadede, kalp hastalığı, sindirim sorunları ve bağışıklık sistemi zayıflığı gibi sağlık sorunlarına yol açar. Bazı kişiler öfkeyi bastırmak için alkol veya madde kullanımına yönelebilirler.

Duyguların ifade edilmesi, bir sanat eserini izleyenlerle paylaşmak gibidir. Doğru materyali seçmek, ifadenin özünü yakalamak ve duygunun derinliğini hissettirmek gerekir. Ancak bu sanatsal ifade becerileri genellikle erken yaşta öğretilmediği için, birçok insan bu sanatı sergilemekte zorlanır.

“Zihinsel İyilik” programımızda ele aldığımız öfke yönetimi eğitimi, öfkenin anlaşılması, değerlendirilmesi, doğru biçimde ifade edilmesi ve etkili bir şekilde yönetilmesini kapsar. 

Aristoteles’in dediği gibi: “Herkes öfkelenebilir- bu kolaydır, ancak doğru kişiye, doğru düzeyde, doğru zamanda, doğru amaç için ve doğru şekilde kızmak- bu herkesin gücü dahilinde olmadığı gibi kolay da değildir.”

“Tüm Hakları Saklıdır”